Er is veel gaande in het land van de GGZ met betrekking tot de inzet van ervaringsdeskundigen. Positieve ontwikkelingen. Het brengt ook veel discussie onder de ervaringsdeskundigen. Wie mag zich ervaringsdeskundige noemen en wie niet. Moet je nou echt een diploma hebben om je ervaringsdeskundige te mogen noemen? Het is een levendige discussie, en daar houd ik wel van. Zolang iedereen maar respect toont voor elkaars standpunten. Maar dat lijkt mij een normaal iets voor ervaringsdeskundigen, want dat is een van onze standpunten; er is geen goed of fout, het is je eigen beslissing of mening. Toch?
Ik ga mij nou even niet verdiepen in deze discussie, maar wil even wat onder de aandacht brengen met betrekking tot de opleidingen tot ervaringsdeskundige. Er zijn een aantal uitstekende trainingen en opleidingen beschikbaar in de verschillende delen van het land. Mooie en goed doordachte initiatieven. Ze worden gegeven/begeleid door ervaringsdeskundigen, en zo hoort het ook. Je laat een opleiding tot timmerman toch ook niet geven door een doctorandus in de petrochemie of iets dergelijks. De ervaring die een ervaringsdeskundige als docent in brengt is erg belangrijk voor de opleiding. Wie kan nou een betere uitleg geven dan iemand die het heeft meegemaakt.
Op een hoger niveau een opleiding tot ervaringsdeskundige volgen kan ook, MBO en HBO bieden mogelijkheden daartoe. En daar gaat het in mijn ogen een beetje de verkeerde kant op. De HBO opleidingen omvatten een aantal vakken die uitstekend door niet ervaringsdeskundigen gegeven kunnen worden; psychologie, sociologie, gespreksvaardigheden zijn daar voorbeelden van. Maar de vakken die te maken hebben met HERSTEL en EMPOWERMENT moeten, in mijn ogen, toch echt gegeven worden door een ervaringsdeskundige. Iemand die weet wat de studenten meegemaakt hebben, die begrijpt wat er gezegd en gevoeld wordt door de studenten, bijvoorbeeld als ze bezig zijn met het schrijven van hun eigen verhaal.
Lessen die gegeven worden door docenten die ervaring hebben met het omgaan met ervaringsdeskundigen zijn volgens mij niet de meest geschikte mensen. Voor de vakken zoals HERSTEL en EMPOWERMENT, WRAP etc. heb je toch echt mensen nodig die het zelf hebben meegemaakt, alleen al om te begrijpen wat de studenten voelen. Als je de lessen laat geven door niet ervaringsdeskundigen ontstaat er een te afstandelijke relatie tussen student en docent. En dat doet het vak geen recht, doet de studenten geen goed.
Een docent die de genoemde vakken geeft moet dus iemand zijn met een eigen ervaring, dit is per slot van rekening ook een vereiste om de studie te gaan volgen. Is het voor deze vakken dan ook belangrijk om een docent te nemen die een master of een bachelor papiertje op zak heeft? Ik ben van mening dat dit absoluut niet noodzakelijk is. Het gaat om hoe goed de docent voldoet, niet om de hoogte van zijn opleiding. De kans is heel groot dat als de bachelor de vakken geeft die gericht zijn op herstel en empowerment dit te theoretisch gaat worden. Als bachelor of master ben je toch vaak op een of andere manier beïnvloedt door je studie. En die studie bekijkt het vanuit de theorie en vaste standaarden, en niet vanuit gevoel en emotie. En dit zijn volgens mij toch wel voorwaarden om de betreffende vakken te kunnen geven.
Ik beweer hier niet dat een bachelor of master een belemmering is om deze vakken te geven, er zullen ongetwijfeld mensen zijn die vanuit emotie en gevoel deze lessen kunnen geven. Ik vind het wel een nare omstandigheid als docenten zonder master of bachelor papiertje aan de kant worden geschoven om plaats te maken voor iemand met papiertje. En dan maakt het niet uit of het om een MBO of een HBO opleiding gaat. Het gaat uiteindelijk toch om de persoon en niet de aandoening (het papiertje)?