Ik ben “lichtelijk” verontwaardigd, nee, dat ben ik niet. Aangezien ik eerlijkheid hoog in mijn vaandel heb staan moet ik dit anders onder woorden brengen. Ik ben boos, erg verontwaardigd, om wat er nu gebeurt.
Ik heb gereageerd op een oproep van een landelijke (nieuwe) samenwerkingsvorm. Zij vroegen om ervaringsverhalen om te delen op hun site. Ik zie het nut van het delen van ervaringsverhalen, zij zorgen voor herkenning bij anderen, geven hoop aan anderen. De herkenning die dit soort verhalen met zich meebrengt heeft een grote impact op mensen die denken dat zij de enige zijn die het op die manier meemaken. Wij doen dit al een tijdje op de website van de Stichting Herstelproces en via Facebook en LinkedIn. Dus draag ik graag mijn steentje bij als andere organisaties daar om vragen.
Ik heb mijn ervaring dus op papier gezet. Het ging in dit geval over mijn pogingen tot zelfdoding. Het verhaal is niet geheim en ik gebruik mijn verhaal ook bij presentaties over zelfdoding, bijvoorbeeld voor naasten van mensen met suïcidale gedachten. Ik doe dat zoals ik het ervaren heb en de reactie zijn altijd positief.
Totdat ik van de betreffende organisatie bericht terugkreeg. Ze waren blij met mijn bijdrage, maar hadden wel een paar wijzigingen doorgevoerd met als reden: ´Het gaat er met name om dat we geen details mogen melden als het gaat om zelfdoding en geen instellingen mogen noemen.”
Ik heb ze laten weten hier niet mee akkoord te gaan. Ik heb het volgende als antwoord teruggemaild:
“Ik vind het vreemd dat een organisatie die zich inzet voor openheid, eerlijkheid, anti-stigma en daarvoor de inzet van ervaringsverhalen gebruikt, passages aan het verhaal veranderd.
Dat er geen namen van instellingen gewenst is, dat kan ik mij voorstellen.
Maar daadwerkelijke inhoud die te maken heeft met zelfdoding vind ik een heel ander verhaal. Als ervaringsdeskundige (werkzaam bij een GGZ FACT team) zet ik mij juist in voor het bespreekbaar maken van zelfdoding. Het vertellen van het verhaal hoort daar ook bij.
Als ik een handleiding zou schrijven over hoe je het beste zelfdoding kunt uitvoeren zou ik het nog kunnen begrijpen. Maar het vertellen dat er een mes op de pols staat is iets waar iedereen met die gedachten weleens aan denkt, niks bijzonders. Het haalt zelfs een stuk nut uit het verhaal weg. Er blijft nu een opmerking over “stoppen waar ik mee bezig was”. Dit geeft absoluut niet weer wat ik dan aan het doen was.”
In mijn verhaal vertel ik op een gegeven moment dat ik een mes op mijn pols had gezet. Dat ik op dat moment een enorme innerlijke strijd voerde. Dat ik op een bepaald moment het voor elkaar kreeg om het mes los te laten. Dit is het stukje waar het omgaat:
”Ik ontplofte van wanhoop. Hoe kan iemand mij nou bedanken voor iets wat normaal is, ik ben niet speciaal, ik beteken niks, ik mag niks voor anderen betekenen. Kopjes gingen door de kamer en toen stond ik in de keuken, koksmes op mijn pols, klaar om te gaan. Ik heb op dat moment het ultieme gevecht met mijzelf gevoerd. Op een moment kreeg ik het voor elkaar om het mes te laten vallen, ik schreeuwde en binnen een half uur was iedereen in huis in rep en roer.”
Dit is door de redactie veranderd in:
“Hoe kan iemand mij nou bedanken voor iets wat normaal is, ik ben niet speciaal, ik beteken niks, ik mag niks voor anderen betekenen. Ik heb op dat moment het ultieme gevecht met mijzelf gevoerd. Op een moment kreeg ik het voor elkaar om te stoppen met waar ik mee bezig was, ik schreeuwde en binnen een half uur was iedereen in rep en roer.”
Ik snap het niet. Alsof de zin dat ik stopte waar ik mee bezig was, duidelijk weergeeft wat er aan de hand was. Tuurlijk, iedereen begrijpt hoe geladen en gespannen de situatie was, hij stopt waar hij mee bezig was! Duidelijk toch!
Deze verandering in de tekst zorgt ervoor dat het hele verhaal geen waarde meer heeft. Het roept bij de lezer vragen en onduidelijkheid op. Het haalt de hele intensiteit van het stuk af. Dus ben ik boos heb ben ik niet akkoord gegaan.
Ik vind het vreemd. Als je mensen op straat zou vragen waar ze aan denken bij zelfdoding, staan het voor de trein springen en het doorsnijden van je polsen hoog op de lijst. In films waar zelfdoding in voorkomt zijn de meest voorkomende manieren ophanging en het doorsnijden van de polsen. In mijn ogen is het dus niet echt super confronterend of inspirerend als ik in mijn verhaal vertel dat ik een mes op mijn pols heb staan.
Het verhaal gaat ook niet over de manier waarop iets gebeurt, of niet gebeurt, het gaat om de beleving eromheen. Het gaat om mijn ervaring, mijn beleving die ik duidelijk wil maken aan iedereen. Dat is ook waar mensen naar opzoek zijn als ze dit soort verhalen lezen. Als ze willen weten op welke manier dan zijn er andere, veel makkelijkere manieren om dat op te zoeken.
Ik vraag mij af in hoeverre de redactie begrijpt wat ze hiermee bereiken. Helemaal niks. Dus kunnen ze misschien net zo goed hun energie ergens anders in stoppen. Ervaringsverhalen staan nu eenmaal vol ervaringen en vol belevingen en emotie. Daarom zijn het ook ervaringsverhalen.
Het vertellen van ervaringsverhalen is zo verschrikkelijk belangrijk. Het bespreekbaar maken van zelfdoding is zo verschrikkelijk belangrijk. Organisaties die zich daarvoor in willen zetten zijn zo verschrikkelijk belangrijk. Organisaties die het bestrijden van stigma en het delen van ervaringen hoog op hun prioriteitenlijst hebben staan zijn zo superbelangrijk.
Dus laat dat dan ook gebeuren, laat het belangrijk zijn, laat het anti-stigmatiserend zijn, laat het motiverend zijn, laat het hoopgevend zijn. Maar doe niet net alsof!
En sorry, dit maakt mij boos.