Ik heb dit geschreven voor een presentatie op een bijeenkomst voor naasten van mensen met suicidale gedachten – 14 november 2016.
Ik was met mijn zus aan het chatten via I-message, zij woont in Joure en ik in Hoogeveen, en ik vertelde haar dat ik vandaag of morgen maar eens naar mijn ouders moest om te praten. Op haar vraag waarom, kon ik geen antwoord geven, het was meer een gevoel dat het moest gebeuren.
Na mijn antwoord kwam er geen reactie meer. Vreemd, want dat gebeurde nooit. Een half uur later ging de deurbel en stond ze voor de deur. Ze keek mij aan en zei: “het gaat niet goed hé”.
12 uur later zat ik bij de psychiater van GGz Drenthe voor de intake en werd opgenomen.
Het was zover, ik was me bewust geworden van wat ik aan het doen was. Zonder dat ik het zelf in de gaten had was ik in de laatste maanden alles aan het regelen en voorbereiden.
Achteraf een erg vreemde gewaarwording, want hoe onbewust het ook gegaan was, ik had wel de afscheidsbrieven klaar. Eigenlijk was alles klaar, ik moest alleen nog een keer mijn ouders zien. Jammer genoeg greep mijn zus in. Mijn poging om eruit te stappen was mislukt.
Tijdens mijn opname waren er een aantal mensen die aandacht aan mij schonken, tijd in mij investeerden. Mijn zus, mijn jongste dochter en mijn pleegdochter. Mijn andere drie kinderen ook, maar op een ander niveau, een andere manier. Na mijn opname besloot ik nog een tijdje het leven aan te zien, niet voor mij, maar voor die mensen die mij kennelijk de moeite waard vonden.
Om even het een en ander te verduidelijken zal ik vertellen waardoor ik in deze positie terecht ben gekomen.
Op mijn 20e, ik ben nu 51, heb ik een auto-ongeluk veroorzaakt. Er zaten drie mensen bij mij in de auto, schoolvrienden, en we waren onderweg van school (Zwolle) naar huis (Hoogeveen) zoals we al twee jaar deden. We moesten op een snelweg afslaan, nog een oude gelijkvloerse afslag, en ik gaf gas. Het volgende wat ik nog weet is dat ik door iemand uit de auto werd gehaald en er allemaal politie en ambulances waren. In de volgende 24 uur verloren twee vaders en moeders hun zoon en zat er nog een stel aan de rand van een IC bed, af te wachten of het nog goed zou komen. Iedereen, inclusief de ouders, gaf aan dat het mijn schuld niet was en dat ik er niks aan kon doen. Voor mij lag dat anders, het was mijn schuld en hoe kon het nou dat ik nog leefde, ik die twee jonge levens had laten eindigen. Voor mij was het op dat moment afgelopen, ik luisterde naar wat anderen zeiden en deed wat er van mij verwacht werd, niet meer, niet minder.
Een kleine dertig jaar later was de pijn teveel om nog langer vol te houden, ik had mijzelf geestelijk al lang begraven, nu de rest nog. En zo kom ik weer bij het begin van mijn verhaal.
Als ik terug kijk, en probeer te ontdekken waar het moment ontstond dat ik wilde stoppen, kan ik dat niet vinden. Ik weet dat ik, na mijn scheiding, erg emotionele reacties vertoonde die ik nooit had gehad. Ik ben toen in behandeling gegaan bij een Haptotherapeut en daar kwamen we er achter dat ik eigenlijk mijzelf al dertig jaar terug had begraven. Ik was als robot doorgegaan, luisterend naar anderen en zonder emoties en zonder herinneringen op te bouwen. Misschien dat daar het begin ligt, bij de bewustwording van wie ik was en waarom ik zo was.
Het enige dat ik weet is dat alles onbewust is gegaan, al het geregel en het plannen gebeurde gewoon, zonder dat ik door had waar ik mee bezig was.
Zoals ik al vertelde waren er na mijn opname een aantal mensen die tijd en energie in mij stopten. Ik ging nog even door met leven om hun een plezier te doen. Voor mijzelf hoefde het niet. Deze mensen, mijn naasten, gaven mij in die tijd erg veel. Niet alleen zorg, aandacht en liefde, maar vooral geduld, vrijheid, respect, vertrouwen en ruimte. Ze begrepen mij absoluut niet, maar accepteerden wel dat ik zo was, dat ik zo dacht. We hebben veel met elkaar gesproken, over mijn gedachten, maar ook over wat het met hen deed en gedaan had. Ze gaven mij de ruimte om te ontdekken wie ik echt was, ze maakten mij de ontdekkingsreiziger van mijzelf. Ik deed wat ik dacht wat goed was, leuk was en zij ondersteunden mij daarin (ook al waren ze het er niet mee eens) want het was mijn tocht.
Door de houding van de mensen om mij heen, inclusief mijn behandelaren, kwam ik heel langzaam weer op het spoor van mijn eigen ik. En toch was ik er nog niet.
Na ongeveer een jaar had ik een gesprek met een naast betrokkene, en in dat gesprek bedankte diegene mij voor alle steun en vertrouwen, het had die persoon gebracht waar hij nu was en gemaakt zoals hij nu was. Toen deze persoon wegging was het gebeurd, ik ontplofte van wanhoop. Hoe kan iemand mij nou bedanken voor iets wat normaal is, ik ben niet speciaal, ik beteken niks, ik mag niks voor anderen betekenen. Kopjes gingen door de kamer en toen stond ik in de keuken, koksmes op mijn pols, klaar om te gaan. Ik heb op dat moment het ultieme gevecht met mijzelf gevoerd. Op een moment kreeg ik het voor elkaar om het mes te laten vallen, ik schreeuwde en binnen een half uur was iedereen in huis. Mijn zus keek mij aan en gaf aan dat een hulpverlener niet meer nodig was. Ik had mijn eigen gevecht gewonnen. Ik had besloten om verder te leven, niet voor een ander maar voor mijzelf.
Vanaf dat moment vertouwen de mensen in mijn omgeving mij volledig, ze letten nog wel op en maken zich soms zorgen, maar dan gaat het alleen maar om depressief gedrag. Niemand is meer bang dat ik uit het leven ga stappen. Tenminste…..
Ik praat er nog steeds met iedereen over als het nodig is. En het is nodig. Ik heb nog regelmatig gedachten aan de dood, ze flitsen voorbij. Als ik hem tegen die dikke boom aanzet is het echt wel over, als ik hiervan af val hoef ik nooit meer iets. Maar ik laat ze, ze flitsen op, ik zie ze, en ze gaan weer weg. De ene keer blijven ze wat langer, de ander keer wat korter. Maar ze gaan weer weg. En ik zeg dat ook, de mensen om mij heen schrikken daar niet meer van, ze accepteren dat die gedachten gewoon bij mij horen.
Dus als je er mee te maken hebt, geef dan ruimte, geef vrijheid, geef tijd, geef vertrouwen en accepteer. Hoe dan ook, ga het onderwerp niet uit de weg, verzwijg het niet en maak het bespreekbaar. En zeg alsjeblieft nooit, echt nooit, dat je het begrijpt. Want dat doe je niet, kun je niet.